Lačhi romaňi vila Kesaj
KORI KATVAĽI
paramisi pal e Kesaj
Varekana čirla dživelas jekh romaňi famelija. O dad, e daj the lengeri čhaj. E čhaj pes vičinelas Darja. E Darja has asanďi terňi čhaj, joj peske pal ňisoste na phagerelas o šero. O dad the e daj lake sakovar phenenas pe goďi, kaj te dikhel pal ada the pal oda, vašoda kaj jon pal late but daranas. Jekhvar e Darja phučelas, so pes šaj lake ačhel, te dikhelas po perumos. O dad pe late hazdľas o vast. Po perumos na kampel ňikana te dikhel, bo e perumoskeri jag hiňi ajsi zoraľi, kaj lakero udud le manušes koraľol. So pes na has te ačhol, ačhľas pes! E Darja na šunďa pe dadeskere lava. Dikhľa po perumos... u... koraľiľa. Našaďa o jakha. Has oda bare viki po viki, lamentišagos, roviben.Ča žuti- pen ňisavo. Zorale dukhadejileskeri has e Darja, bare dukhadejileskere has lakere dada. Ačhľas pes latar bibachtaľi čhaj, rov- ľarďi, rušťi, šutle jileskeri the andre peste phandľi. Lakere phe- rasa šerestar the jilestar našľile.
O dad na džanel peske te del goďi u phagejileha mangel.
„Kesj, tu lačhi romaňi vila, tu amari somnakuňi vila, phen mange, phen, so hin amen te kerel, sar lake te žutinel?“
„Ker lake katvalo u sikhav la te kerel thava, dorora, pantľika ando bala.. Tumari čhaj musaj te sikhľol sar te dživel u so te ke- rel pe chasna. Musaj pes te sikhavel te kerel buťi. E buťi anel le manušes ke lačhi voďi, vašoda, bo kerel u vaš oda chudel angle- molipen, love. U o love lestar keren lošade manušes, so korkoro bajašnes dikhel pal aver the pal peste.“
Ta o dad but lošado, šunďa lakere goďaver lava, kerďa lake katvalo u čačes sikhaďa la Darja te kerel leha buťi. Biasandiňakera, bangejakhengera, sakovar napeskera kora čhajatar ačhiľas bachtaľi, pale lošaďi čhaj, so avka džanelas te katvaľinel, kaj sa-
ko pal e koloňija, bizo the pal aver koloňiji phirenas pal late te dikhel, bo o hiros pal late džalas ando sumnal. „Kori,“ vakerenas „u mek the avka but šukares farbinel o thava the o pantľika.
Vajsave čhaja izdravenas pe late, sar lenge phenďa, kaj joj peske na phagerel o šero le farbenca, bo o farbi prinďaren lakere an- gušta u angutnes lakero jilo, savestar kotororo katvaľiľinel ando dorora, pantľika. U has lošaďi, bachtaľi u paš e buťi pale giľa-velas avka sar angomis, kana loke šereha khelelas po ritos ama- linenca. Akana ča kerelas buťi u giľavelas lošatar, kaj čačes ke- rel buťi. Mek the lovore chudelas u vaš oda šaj žutinelas the le dadenge.
Jekhe ďiveseha avľa ando kher jekh romňi. Anďa but bare bonďarde dora u phenďa:
„Šunďom pal tute, somnakuňi Darja.U mek the dikhľom pantľika, so kerďal le čhajenge ando bala, u the o zorale šele, so katvaľinďal le muršenge pe maľa. Šukar, so phenav, but šukar buťi. Vašoda avľom, kaj the mange te keres ajsi pantľik.“
„Kerava jileha tumenge.“ Phenďa e Darja. Ča anďan igen but dora pe jekh pantľik.“
„Džanav, ča e pantľik musaj te avel ďinďarďi. But ďinďarďi. Ker savore dorendar. Efta ďivesenca avava mange vaš e pantľik.
Efta ďivesenca avľa ke Darja jekh terno čhavo a phenďa, kaj les bičhaďa leskeri raňi. Iľa e pantľik u phenďa la Darjake, kaj vaš o love musaj peske te avel korkori.
„Ča me na dikhav, som kori,“ phenďa pale e Darja.
„Ko ajsi šukar buťi kerel, nane koro.“ Phenďa pale o čhavo. „Ča te korkori mek pr´oda n´ avľal, mukhav tuke adaj o agor pantľikatar. Kana e ori marela dešudujto, chude andre te bonďarel e pantľik u avka bi e dar aveha ke miri raňi.“
U e Darja avka kerďa. E pantľik la anďa ando but šukar pa-
lacos, po tronos bešelas e Lačhi romaňi vila Kesaj.
„Av andre, Darja. Ta sal adaj. Imar tut užarav. Me som e vi-
la Kesaj. Hin man but barvaľipen.Šaj tuke les so kames. Somnakaj, brilijanti, šukar graja, verdana. So ča kames.“
„Na kampel mange somnakaj, brilijanti, graja vaj verdana. Sikhľiľom, sar oda šukares te keres manušen bachtalen, u alestar som nekbuter lošaďi. Ňisavo barvaľipen našťi thovel ando miro jilo ajsi loš. Te šaj, de pale mange mire jakha, kaj mek buter lačhipen te kerav savorenge, so dživen paš mande.
„Tiri buťi kerďal. Salas lokešereskeri, na marehas tuke o šero ňisoha u akana tutar šukar, goďaver the jileskeri čhaj, so šunel the dikhel jileha. Vašoda, kaj sikhľiľal te kerel buťi, ačhiľal bajašňi the tromaďi čhaj. Pe tiri paťiv, kampel tuke te visarel pale tire jakha. Mi ačhel pes avka, sar kames. Akana pale dikheha the jakhenca, na ča jileha. Akor dža, miri somnakuňi Darja u ker mek buter lačhipen sa odoj, kaj bari bida u kaj le manušenge kampel tiro žutipen.“
U e Darja, akana imar peskere jakhenca, džal palacosstar. U čačes, kerelas loš u žutinelas sathanende, kaj has bida the bokh, bo lakero jilo has pherďardo kamibnaha the lačhipnaha.
Romale, mi aja paramisi pal e vila Kesaj,
bachtales perel ando tumaro jilo u lakero lačhipen
džal tumenca sa dživipen.
Maren tumenge o šero, lošaha keren buťi u korkore tumenge katvaľinen pantľik tumare dživipnaha,
so bidžaňibnastar džal ko ududeskero prinďarďipen,
so amenge achaľardes phenela pale
pal amaro phučipen - soske o manuš dživel pre aja phuv.
e raňi Edith Bartko th´e Anna Koptovo
Nadacija Lačhi romaňi vila Kesaj